Διονυσιακά Δρώμενα: Ντόπιοι Μακεδόνες

 ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Ρία Κυριακιδου Εφημρερίδα Χρονικά,04.01.2011.

Κοινό κάλεσμα για συμμετοχή του κόσμου στις εκδηλώσεις που θα γίνουν για τα διονυσιακά δρώμενα, απηύθυναν οι πρόεδροι πολιτιστικών συλλόγων του Νομού Δράμας, σε κοινή συνέντευξη τύπου που παραχώρησαν χθες το μεσημέρι.


Το τριήμερο 6-8 Ιανουαρίου, τα χωριά Βώλακας, Καλή Βρύση, Μοναστηράκι, Ξηροπόταμος, Πετρουσα, Παγονέρι και Πύργοι, θα έχουν την τιμητική τους!
Γλέντη, χορός, μεζέδες, ντόπιο κρασί και πάνω από όλα κέφι και ευχές για ευημερία και καλοτυχία, θα κυριαρχήσουν.
Οι διοργανωτές φρόντισαν όλες τις λεπτομέρειες και καλούν Δραμινούς και επισκέπτες, να μπουν στον ρυθμό των δρωμένων!

«Αράπηδες» στο Μοναστηράκι

Στο Μοναστηράκι οι μεταμφιέσεις γίνονται ανήμερα των Θεοφανείων.
Πρωταγωνιστούν οι «Αράπηδες», με μακριές υφαντές μαύρες κάπες και ψηλές κουκούλες στο κεφάλι από δέρμα κατσίκας.
Στη μέση φορούν τρία κουδούνια (χυτά) ή τρία μπατάλια.
Συμπρωταγωνιστές στο δρώμενο είναι οι «Τσολιάδες» με την εθνική φορεσιά και οι «Γκιλίκες», με την τοπική γυναικεία φορεσιά.

Όλος αυτός ο θίασος των μεταμφιεσμένων, συνοδευμένος από τους τοπικούς οργανοπαίκτες με τις λίρες και τους νταηρέδες, από τα χαράματα των Θεοφανείων κάνει τους αγερμούς στα σπίτια και τους δρόμους του χωριού, σ' ένα ξέφρενο πανηγυρισμό και γλέντι και καταλήγει, για να κορυφωθεί το δρώμενο, στην πλατεία του χωριού, στις 3 το μεσημέρι.
«Το μουσικοχορευτικό μας δρώμενο συνεχίζει να λειτουργεί αναλλοίωτο και αυθεντικό και να ενισχύει την πίστη μας, ότι στο Μοναστηράκι διασώζουμε αρχαιότατη παράδοση.

Η συμμετοχή των θεατών στον «Τρανό Κυκλικό χορό» της «πλατέας» θα ενισχύσει στους τελεστές και στους εμψυχωτές τη βαθιά τους πίστη να συνεχίζουν αενάως την προσπάθεια τους για να υπηρε¬τούν τη συγκεκριμένη αρχέγονη τελετουργία, με όλους τους συμβολισμούς της, που στοχεύει στην Ευετηρία, δηλαδή την Καλοχρονιά» δήλωσε ο Πρόεδρος του Μορφωτικού και Πολιτιστικού Συλλόγου Μοναστηρακίου Γιάννης Παπουτσής.

«Αράπηδες» στον Ξηροπόταμο

Στον Ξηροπόταμο κάθε χρόνο στις 6 και 7 Ιανουαρίου αναβιώνει το έθιμο των «Αράπηδων».
Η κορύφωση των εκδηλώσεων θα γίνει στις 7 Ιανουαρίου, στις 3 το μεσημέρι, ενώ η «τσέτα» θα ξεκινήσει ήδη από το πρωί.

Σύμφωνα με τον Πρόεδρο του Μορφωτικού και Πολιτιστικού Συλλόγου Ξηροποτάμου, Δημήτρη Βαρσάμη, «οι ρίζες του εθίμου χάνονται στα βάθη των αιώνων και αντλούν στοιχεία από τις τελετές της διονυσιακής λατρείας.

Η «Τσέτα» είναι το καλό το οποίο θα εκδιώξει κάθε κακό από το σπίτι και θα φέρει την ευφορία και την ευτυχία σε αυτό. Ο ήχος των κουδουνιών των Αράπηδων, η στάχτη του μάνκου, οι ευχές της Γκελίνκας, είναι ευπρόσδεκτες σε κάθε σπίτι του χωριού.

Την πρώτη μέρα περνάει η «Τσέτα» από όλα τα σπίτια του χωριού εκτός από τα σπίτια που έχουν Γιάννη ή Γιάννα και την δεύτερη, του Αϊ-Γιαννιού, μόνο από αυτούς δίνοντας τις ευχές, για ευημερία, καλοτυχία και υγεία στο σπίτι και την οικογένεια».

«Μπαμπούγερα» Καλής Βρύσης

Κυρίαρχη εθιμική εκδήλωση της Καλής Βρύσης είναι η βίωση του δρώμενου «Μπαμπούγερα».

Ένα δρώμενο που έχει τις ρίζες του στη Διονυσιακή λατρεία

και αναβιώνει το τριήμερο 6, 7 και 8 Ιανουαρίου. Άνθρωποι κωδωνοφόροι και μεταμφιεσμένοι σε μορφή τράγου, βγαίνουν στους δρόμους του χωριού, μετά από τον αγιασμό των υδάτων, για^ να ξορκίσουν το κακό και να ξυπνήσουν τη φύση με τον ήχο των κουδουνιών.

Τα μπαμπούγερα υπάρχουν από την εποχή του θεού Διόνυσου, που ήταν οι Σάτυροι-ακόλουθοί του, ενώ ο Μ. Αλέξανδρος τους χρησιμοποίησε με σκοπό να τρομάξουν τους ελέφαντες του Πέρση βασιλιά.
Αργότερα επί τουρκοκρατίας τρόμαζαν και απομάκρυναν τους Τούρκους φοροεισπράκτορες.

«Οι εκδηλώσεις θα ξεκινήσουν ανήμερα των Φώτων, μετά τον Καθαγιασμό των υδάτων.

Το δρώμενο, γνωστό στο πανελλήνιο, διαρκεί 3 μερόνυκτα και κορυφώνεται στις 8 Γενάρη
(στις 2 το μεσημέρι) με την αναπαράσταση Διονυσιακού σατυρικού γάμου στην πλατεία του χωριού.

Σε όλους τους επισκέπτες θα προσφερθούν κρασί και πλούσια εδέσματα» τόνισε ο Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Καλής Βρύσης Αθανάσιος Παλλικάρης.

«Μπάμπιντεν» Πετρούσας

Στην Πετρούσα κάθε χρόνο στις 6, 7, και 8 Ιανουαρίου τελείται το πανάρχαιο δρώμενο του «Μπάμπιντεν», που αποβλέπειστη γονιμότητα και την καρποφορία,
στην απελευθέρωση της γης από τα δεσμά του χειμώνα.
«Πρωταγωνιστής της γιορτής είναι η καμήλα, ένα ζώο που αντέχει στην πείνα, στη δίψα και γενικά σε αντίξοες συνθήκες.
Ο ιδιαίτερος αυτός συμβολισμός του αποκτά άλλη σημασία στις δύσκολες ημέρες που βιώνουμε. Άλλο χαρακτηριστικό του δρώμενου είναι οι ζωόμορφοι κουδουνοφόροι που με τον ήχο των κουδουνιών θέλουν να διώξουν τη δεισιδαιμονία και τα κακά πνεύματα» ανέφερε η Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Πετρούσας Ευαγγελία Ντομπρίκη.
Σύμφωνα με το πρόγραμμα των εκδηλώσεων, το απόγευμα της 6 Ιανουαρίου αρχίζει η προετοιμασία και η «βραδινή γύρα».
Στις 7 Ιανουαρίου, στις 12 το μεσημέρι, με μπροστάρη την καμήλα -το Ζαχαρία-, υπό
τους ήχους της λύρας και του νταχαρέ ,τη συνοδεία μεταμφιεσμένων και πλήθους κόσμου που χορεύει ακατάπαυστα, γίνεται ο «φωτισμός» του χωριού.

Το δρώμενο θα κορυφωθεί στις 8 του μήνα, στις 3 μ.μ.
Η πομπή με τους μεταμφιεσμένους και την καμήλα καταλήγουν στην αυλή του σχολείου όπου στήνεται ένα γνήσιο πανηγύρι χαράς και κεφιού.

Προσφέρεται κρασί και γίδα βραστή σε όλους τους παραβρισκόμενους.

«Αράπηδες» Βώλακα

Τριήμερες εκδηλώσεις (6-8 Ιανουαρίου) θα γίνουν και στο Βώλακα.
Θα ξεκινήσουν ανήμε¬ρα των Θεοφανείων, μετά τον αγιασμό των υδάτων, και θα ολοκληρωθούν την Παρασκευή με τις εκδηλώσεις για τη γιορτή της Μπάμπως, το σατυρικό γάμο και τις «αρκούδες».

«Καρναβάλι» στο Παγονέρι

Στο Παγονέρι, ανήμερα των Φώτων, τα δρώμενα παίρνουν «σάρκα και οστά».
Ο «θίασος» ετοιμάζεται από την παραμονή και μαζί όλοι οι πρωταγωνιστές, οι «Αράπηδες», η «Νύφη», η «Γύφτισσα» ο «Χατλής».
Οι εκδηλώσεις θα ξεκινήσουν από το πρωί της Πέμπτης.
Σημείο συνάντησης, η περιοχή «Πέρα Βρύσες» όπου θα γίνει και ο Καθαγιασμός των Υδάτων, ενώ θα ακολουθήσει το γλέντι στην πλατεία του χωριού. Κάλεσμα για συμμετοχή του κόσμου απηύθυνε ο Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Παγονερίου Δημήτρης Μόνιος ενώ όπως τόνισε η συμμετοχή των θεατών, με τα πειράγματα τους προς τους πρωταγωνιστές, είναι ιδιαίτερα σημαντική.

«Νταβανίσκα»
και σατυρικός γάμος
στους Πύργους

Για τις εκδηλώσεις στους Πύργους μίλησε ο πρόεδρος του τοπικού πολιτιστικού συλλόγου Ηλίας Τσάννης.
«Τα δρώμενα ξεκινούν από τις 6 Ιανουαρίου, με την βραδιά της «Νταβανίσκας».
Είναι μια βραδιά γλεντιού, που κρατά μέχρι το πρωί.
Όποιος πάει για ύπνο, τον ξυπνάμε με τον ήχο των κουδουνιών και τον βάφουμε.
Περνάμε από όλα τα σπίτια του χωριού, μέχρι το μεσημέρι του Αι-Γιαννού,
ενώ σταδιακά ξεκινούν οι μεταμφιέσεις.
Συνεχίζουμε μέχρι το βράδυ, με πολύ κρασί, μεζέδες και χορό.
Στις 8 Ιανουαρίου γίνεται ο σατυρικός γάμος. 

Καλούμε τον κόσμο να έρθει στους Πύργους, 

να γλεντήσει και να χαρεί μαζί μας» 

είπε ο κ. Τσάννης.